Συνέντευξη - συζήτηση με τον Θεόδωρο Φορτσάκη

Συνέντευξη - συζήτηση με τον Θεόδωρο Φορτσάκη, Καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών,τ. Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Βουλευτή Επικρατείας ΝΔ 2015-2019, Υποψήφιο Βουλευτή ΝΔ στην Α΄ Αθηνών

- Σας έγινε μια εξαιρετική τιμή, αφού πολύ πρόσφατα εκλεγήκατε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Πείτε μας δυο λόγια γι’ αυτό.

Πριν από λίγες ημέρες εξελέγην παμψηφεί αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών της Γαλλίας. Η Ακαδημία αυτή, μαζί με άλλες τέσσερις, συναποτελεί το περίφημο «Ινστιτούτο της Γαλλίας», όπου συγκεντρώνονται κορυφαίοι ακαδημαϊκοί και πνευματικοί άνθρωποι από όλο τον κόσμο. Η Ακαδημία έχει 48 μέλη Γάλλους και 48 αντεπιστέλλοντα μέλη, ξένους. Όλα τα μέλη είναι ισόβια, με ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις. Η εκλογή μου έγινε για τη συνεισφορά μου στα γράμματα και τον πολιτισμό. Δεν αποτελεί απλώς εξαιρετική τιμή για εμένα, αλλά και σημαντική διάκριση για τη Χώρα μας. Η τελετή υποδοχής θα γίνει το Σεπτέμβρη.

- Πώς κρίνετε τη χθεσινή συνέντευξη του κ. Τσίπρα στον ΣΚΑΪ;

Ο κ. Τσίπρας για πρώτη φορά απάντησε σε ερωτήματα σε μη προστατευόμενο περιβάλλον. Θα περίμενα να δώσει ουσιαστικές απαντήσεις. Όμως προτίμησε να αναλωθεί σε διαμαρτυρίες και σε τετριμμένες επαναλήψεις. Σε πολλές απαντήσεις δεν υπήρξε ούτε ελάχιστα πειστικός. Έτσι για παράδειγμα όσον αφορά στο Μάτι. Αδύνατον να δεχτώ ότι δεν γνώριζε τι συμβαίνει ή ότι μεταδίδονται απευθείας τα σχόλια και οι δηλώσεις του. Δεν συνειδητοποιεί τις ευθύνες. Δεν έχει καταλάβει γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ καταψηφίστηκε στις ευρωεκλογές. Δεν έχει αντιληφθεί τη ζημιά που προκάλεσε στην οικονομία και γενικότερα στη Χώρα με την πολιτική της υπερφορολόγησης και της λιτότητας. Η χθεσινή συνέντευξη ήταν η αυλαία ενός πρωθυπουργού που αρνείται ακόμη και σήμερα να παραδεχτεί τις μεγάλες ευθύνες του.

- Είστε ένας άνθρωπος με μακρά δικηγορική και ακαδημαϊκή πορεία. Πώς αξιολογείτε το ελληνικό σύστημα απονομής Δικαιοσύνης;

Η Ελληνική Δικαιοσύνη πάσχει πολλαπλώς. Το 2015 είχα συντονίσει ένα σημαντικό συλλογικό έργο της Εταιρίας Δικαστικών Μελετών για την αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης. Δεκάδες επιστημόνων, Καθηγητών Νομικής, δικηγόρων, εισαγγελικών και δικαστικών λειτουργών καταγράψαμε σε περισσότερες από 700 σελίδες τις δυσλειτουργίες της και προτείναμε λύσεις. Ιδίως για τη βελτίωση της ποιότητας και την επιτάχυνση απονομής της Δικαιοσύνης, με αναβάθμιση δικαστικών υπηρεσιών, εφαρμογή της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, αλλαγή του τρόπου επιλογής, εκπαίδευσης, επιθεώρησης και πειθαρχικού ελέγχου των δικαστικών λειτουργών, ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών επίλυσης διαφορών. Όλα αυτά πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα της νέας Κυβέρνησης. Η ταχεία και αποτελεσματική απονομή της Δικαιοσύνης είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την ανάπτυξη.

- Στην εκδήλωση της ΕΕΝe-Θέμις με θέμα «Δικηγορική Άσκηση: Παρόν και Μέλλον του Θεσμού» (10/12/2018,FreeThinkingZone) είχατε καταθέσει μια πρόταση για την αναμόρφωση του θεσμού της άσκησης. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει;

Με το νέο Κώδικα Δικηγόρων (Ν. 4194/2013) άλλαξε το σύστημα εξετάσεων για την απόκτηση της δικηγορικής άδειας. Θεσμοθετήθηκε διαγωνισμός σε πανελλήνιο επίπεδο, προστέθηκαν δύο νέα μαθήματα και καθιερώθηκε αποκλειστικά γραπτή εξέταση. Αυτό πάντως δεν περιόρισε την είσοδο στο επάγγελμα, αφού τα ποσοστά επιτυχίας είναι άνω του 90%. Ο νέος Κώδικας Δικηγόρων δεν αντιμετώπισε εντούτοις το ζήτημα της αμοιβής των ασκούμενων δικηγόρων. Έξι χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του, δεν έχει ακόμα εκδοθεί η υπουργική απόφαση του άρθρου 14, με την οποία προβλέπεται να ρυθμιστεί η  πρακτική άσκηση, ο έλεγχός της από τους δικηγορικούς συλλόγους και τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των ασκουμένων.

Υπάρχει και το ζήτημα της διάρκειας της άσκησης. Δεκαοκτώ μήνες είναι πολύ. Δώδεκα μήνες είναι αρκετοί. Ο ασκούμενος πρέπει να μπορεί να απολαμβάνει ουσιαστική επαγγελματική κατάρτιση, με δύο τρόπους:

α) με ενσωμάτωση της άσκησης στο πρόγραμμα σπουδών των Νομικών Σχολών, ίσως ως ένα προαιρετικό πέμπτο έτος που θα αποτελεί προϋπόθεση για την απόκτηση της άδειας του δικηγόρου. Αντίστοιχη κατεύθυνση μπορεί να υπάρχει για όσους επιθυμούν να γίνουν δικαστές,

β) με δημιουργία Σχολής Δικηγόρων, με ευθύνη των Δικηγορικών Συλλόγων και εποπτεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ώστε, ανεξάρτητα από την άσκηση σε δικηγορικό γραφείο, να διασφαλίζεται ότι όλοι οι υποψήφιοι δικηγόροι έχουν αποκτήσει ένα minimum γνώσεων πρακτικής δικηγορίας σε όλο το φάσμα του δικαίου.

Αναφέρω ως παράδειγμα το πρότυπο της Γαλλίας, όπου για την κατάρτιση των δικηγόρων λειτουργούν οι «σχολές δικηγόρων» («écoles d’avocats»). Οι ενδιαφερόμενοι εισάγονται σ’ αυτές, κατόπιν σχετικών εξετάσεων που διεξάγονται στα πανεπιστήμια. Η διάρκεια της φοίτησης είναι τρία εξάμηνα. Στο πρώτο εξάμηνο γίνεται η απόκτηση των βασικών γνώσεων. Το δεύτερο εξάμηνο αφιερώνεται σε Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα («Projet Pédagogique Individuel»), κατά το οποίο ο ενδιαφερόμενος ασκείται ενώπιον διοικητικών ή δικαστικών αρχών, συλλόγων, θεσμών ή άλλων φορέων. Κατά το τρίτο εξάμηνο, γίνεται άσκηση σε δικηγορικό γραφείο. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση και των τριών εξαμήνων, εκδίδεται πιστοποιητικό επάρκειας για το δικηγορικό επάγγελμα («Certificat d’aptitude à la profession d’avocat en France»), με το οποίο ο ενδιαφερόμενος αποκτά δικαίωμα εγγραφής σε δικηγορικό σύλλογο και μπορεί να εργαστεί ως δικηγόρος.

Η ταχεία και αποτελεσματική απονομή της Δικαιοσύνης είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την ανάπτυξη.