Την επανεξέταση του χρόνου φορολόγησης των κληρονομούμενων απαλλοτριωμένων ακινήτων μετά από την απόφαση 166/2016 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία έκρινε αντισυνταγματικό το άρθρο 25Α του Ν.3842/2010 που προβλέπει άμεση φορολόγηση του κληρονόμου πριν αυτός λάβει την αποζημίωση της απαλλοτρίωσης, ζητά ο Καθηγητής Θεόδωρος Φορτσάκης, Βουλευτής Επικρατείας ΝΔ σε Ερώτηση που κατέθεσε προς τον Υπουργό Οικονομικών στη Βουλή. Ο υπογράφων Βουλευτής ρωτά τον κ. Τσακαλώτο αν σκοπεύει να επανεξετάσει, ως έχει υποχρέωση, το περιεχόμενο της διάταξης που κρίθηκε αντισυνταγματική.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΟΡΤΣΑΚΗΣ
Βουλευτής Επικρατείας - ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ερώτηση προς τον
Υπουργό Οικονομικών, κύριο Ευκλείδη Τσακαλώτο

Θέμα: Επανεξέταση χρόνου φορολόγησης κληρονομούμενων απαλλοτριωμένων ακινήτων

Αθήνα, 16 Φεβρουαρίου 2017

Είναι γνωστό πως στη νομοθεσία φορολογίας κληρονομιών η υποχρέωση καταβολής του σχετικού φόρου γεννάται καταρχήν κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου. Παρόλα αυτά, προκειμένου για κληρονομιαία ακίνητα που έχουν κηρυχθεί αναγκαστικώς απαλλοτριωτέα (ή έχουν ρυμοτομηθεί), είχε προβλεφθεί ειδική ρύθμιση αναφορικά με το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης, ενόψει του μεγάλου οικονομικού βάρους που θα συνεπαγόταν η άμεση καταβολή του φόρου για τον κληρονόμο.

Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 40 παρ. 1 περίπτωση ε΄ του Ν. 2961/2001 (Κύρωση του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών
Προικών και Κερδών από Λαχεία), η γένεση της φορολογικής υποχρέωσης για το χρηματικό ποσό της αποζημίωσης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης επερχόταν κατά το χρόνο καταβολής του τιμήματος της απαλλοτρίωσης ή κατά το χρόνο άρσης της απαλλοτρίωσης.

Το άρθρο 25Α, όμως, του Ν.3842/2010, που τιτλοφορείται «Φορολογία κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών» και ειδικότερα η παράγραφος 1 εδάφιο α΄ και β΄ αυτού, προβλέπει την κατάργηση του άρθρου 40 παρ. 1 του Ν. 2961/2001 και τάσσει σχετική προθεσμία προς υποχρεωτική υποβολή της σχετικής φορολογικής δήλωσης κληρονομιών. Ως αποτέλεσμα, ο κληρονόμος απαλλοτριωμένου ακινήτου οφείλει πλέον να καταβάλει άμεσα το φόρο κληρονομίας, χωρίς να έχει λάβει την προβλεπόμενη αποζημίωση και χωρίς, βέβαια, να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει το ακίνητο. Διαφορετικά απειλείται με τεράστιες προσαυξήσεις του αρχικού ποσού του φόρου κληρονομίας.

Η απόφαση 166/2016 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας εξέτασε το ζήτημα της φορολογίας των κληρονομούμενων απαλλοτριωμένων ακινήτων και έκρινε αντισυνταγματικό το περιεχόμενο του άρθρου 25Α παρ. 1 εδάφιο α΄ και β΄ του Ν. 3842/2010. Συγκεκριμένα, έκρινε ότι η συγκεκριμένη διάταξη αντίκειται στο άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος, που προβλέπει ότι «οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους», και στα άρθρα 17 του Συντάγματος και 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ για την προστασία της ιδιοκτησίας, διότι με την εφαρμογή της ο κληρονόμος στερείται του δικαιώματος χρήσης και οικονομικής εκμετάλλευσης των ακινήτων.

Ο κύριος Υπουργός παρακαλείται να απαντήσει στα ακόλουθα ερωτήματα:

- Πρόκειται το Υπουργείο Οικονομικών, κατόπιν της κρίσης της συγκεκριμένης διάταξης ως αντισυνταγματικής από την Ολομέλεια του ΣτΕ, να επανεξετάσει, ως έχει υποχρέωση, το περιεχόμενο του άρθρου 25Α παρ. 1 εδάφιο α΄ και β΄ του Ν. 3842/2010, που προβλέπει την κατάργηση της διάταξης του άρθρου 40 παρ. 1, περ. ε΄ του Ν. 2961/2001 για τη γένεση της φορολογικής υποχρέωσης του κληρονόμου απαλλοτριωμένου ακινήτου κατά την καταβολή της σχετικής αποζημίωσης και να επαναφέρει το προηγούμενο νομικό καθεστώς;

- Εντός ποιου χρονικού διαστήματος προτίθεται να το πράξει, δεδομένου ότι η απόφαση 166/2016 της Ολομέλειας του ΣτΕ έχει εκδοθεί ήδη από αρκετό καιρό (15-1-2016) και οι φορολογούμενοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στη συγκεκριμένη φορολογική υποχρέωση υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να προσαυξάνονται καθημερινά οι οφειλές τους;

Ο ερωτών Βουλευτής

Θεόδωρος Π. Φορτσάκης
Βουλευτής Επικρατείας ΝΔ

Σε σχέση με τη χθεσινή ανακοίνωση της κυρίας Προέδρου του Αρείου Πάγου και τα σημερινά δημοσιεύματα στον καθημερινό τύπο ως προς τη θέση μου για την αύξηση ηλικίας των δικαστικών διευκρινίζω τα εξής:

1. Ουδέποτε έχω δώσει σε κανένα γνωμοδότηση σχετικά με το ζήτημα αυτό.
2. Στη χθεσινή ανακοίνωσή της η κυρία Πρόεδρος του Αρείου Πάγου αναφέρεται σε άρθρο που αποδίδει σε εμένα με τίτλο «Σύνταξη Δικαστών στα 70» στην εφημερίδα Παραπολιτικά από 19-11-2016. Το άρθρο αυτό, όπως και ο τίτλος του, δεν είναι δικό μου, αλλά του δημοσιογράφου κ. Δ. Γιαννακόπουλου. Το άρθρο αρχίζει με τη δημοσίευση επί λέξει της δήλωσής μου: «Η θέση μου είναι πάγια και για τους δικαστικούς και για τους πανεπιστημιακούς, αρκεί να υπάρξει συνταγματική πρόβλεψη». Η δήλωση αυτή είναι απολύτως σαφής και δεν επιδέχεται καμία παρερμηνεία.
3. Επαναλαμβάνω την πάγια θέση μου ότι πρέπει το ζήτημα να συζητηθεί κατά τη συνταγματική αναθεώρηση. Στο μεταξύ κάθε μεταβολή αποκλείεται συνταγματικά.

Καθηγητής Θεόδωρος Φορτσάκης
τ. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών
Βουλευτής Επικρατείας