ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΟΡΤΣΑΚΗΣ
Βουλευτής Επικρατείας - ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Ερώτηση προς τον
Υπουργό Οικονομικών, κύριο Ευκλείδη Τσακαλώτο
Θέμα: Ενδεδειγμένη η επανεξέταση του χρόνου φορολόγησης κληρονομούμενων απαλλοτριούμενων ακινήτων
Αθήνα, 27 Σεπτεμβρίου 2017
Αναπάντητη παραμένει μέχρι σήμερα η Ερώτηση με θέμα «Επανεξέταση χρόνου φορολόγησης κληρονομούμενων απαλλοτριωμένων ακινήτων» και ΑΠ 3517 που είχα καταθέσει στις 16-2-2017. Το ζήτημα που διαπραγματευόταν είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς αφορά την κρίση από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας νόμου ως αντισυνταγματικού κατά το μέρος που υπάγει υποχρεωτικά σε φόρο κληρονομίας κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου κληρονομιαία ακίνητα που έχουν κηρυχθεί απαλλοτριωτέα, γι’ αυτό το επαναφέρω με νέα Ερώτηση προς τον Υπουργό Οικονομικών.
Είναι γνωστό πως στη νομοθεσία φορολογίας κληρονομιών η υποχρέωση καταβολής του σχετικού φόρου γεννάται κατ’ αρχήν κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου. Ωστόσο, προκειμένου για κληρονομιαία ακίνητα που έχουν κηρυχθεί αναγκαστικώς απαλλοτριωτέα (ή έχουν ρυμοτομηθεί), είχε προβλεφθεί ειδική ρύθμιση αναφορικά με το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης, ενόψει του μεγάλου οικονομικού βάρους που θα συνεπαγόταν η άμεση καταβολή του φόρου για τον κληρονόμο.
Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 40 (με τίτλο «Μετάθεση χρόνου γένεσης φορολογικής υποχρέωσης») παρ. 1 περίπτωση ε΄ του Ν. 2961/2001 (τίτλος νόμου: «Κύρωση του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Λαχεία»), η γένεση της φορολογικής υποχρέωσης για το χρηματικό ποσό της αποζημίωσης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης επερχόταν κατά το χρόνο καταβολής του τιμήματος της απαλλοτρίωσης ή κατά το χρόνο άρσης της απαλλοτρίωσης. Όμως, το άρθρο 25 («Φορολογία κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών») του Ν.3842/2010 (που τιτλοφορείται: Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις) και ειδικότερα η παράγραφος 1 εδάφιο α΄ και β΄ αυτού, κατάργησε το άρθρο 40 παρ. 1 του Ν. 2961/2001 και έταξε προθεσμία για υποχρεωτική υποβολή της σχετικής φορολογικής δήλωσης κληρονομιών. Ως αποτέλεσμα, ο κληρονόμος απαλλοτριούμενου ακινήτου οφείλει πλέον να καταβάλει άμεσα το φόρο κληρονομίας, χωρίς να έχει λάβει την προβλεπόμενη αποζημίωση και χωρίς να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει το ακίνητο. Διαφορετικά απειλείται με τεράστιες προσαυξήσεις του αρχικού ποσού του φόρου κληρονομίας.
Η απόφαση 166/2016 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας εξέτασε το ζήτημα της φορολογίας των κληρονομούμενων απαλλοτριούμενων ακινήτων και έκρινε αντισυνταγματικό το περιεχόμενο του άρθρου 25 παρ. 1 εδάφιο α΄ και β΄ του Ν. 3842/2010. Συγκεκριμένα, έκρινε ότι η συγκεκριμένη διάταξη αντίκειται στο άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος, που προβλέπει ότι «οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους», και στα άρθρα 17 του Συντάγματος και 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ για την προστασία της ιδιοκτησίας, διότι με την εφαρμογή της ο κληρονόμος στερείται του δικαιώματος χρήσης και οικονομικής εκμετάλλευσης των ακινήτων.
Ο κύριος Υπουργός παρακαλείται να απαντήσει στα ακόλουθα ερωτήματα:
- Πρόκειται το Υπουργείο Οικονομικών, κατόπιν της κρίσης της συγκεκριμένης διάταξης ως αντισυνταγματικής από την Ολομέλεια του ΣτΕ, να επανεξετάσει, ως έχει υποχρέωση, το περιεχόμενο του άρθρου 25 παρ. 1 εδάφιο α΄ και β΄ του Ν. 3842/2010, που κατάργησε τη διάταξη του άρθρου 40 παρ. 1, περ. ε΄ του Ν. 2961/2001 για τη γένεση της φορολογικής υποχρέωσης του κληρονόμου απαλλοτριούμενου ακινήτου κατά την καταβολή της σχετικής αποζημίωσης και να επαναφέρει το προηγούμενο νομικό καθεστώς;
- Εντός ποιου χρονικού διαστήματος προτίθεται να το πράξει, δεδομένου ότι η απόφαση 166/2016 της Ολομέλειας του ΣτΕ έχει εκδοθεί ήδη από αρκετό καιρό (15-1-2016) και οι φορολογούμενοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στη συγκεκριμένη φορολογική υποχρέωση υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να προσαυξάνονται καθημερινά οι οφειλές τους;
Ο ερωτών Βουλευτής
Θεόδωρος Π. Φορτσάκης
Βουλευτής Επικρατείας ΝΔ